زیست شناسان فکور

زیست شناسی علم استثناءات

زیست شناسان فکور

زیست شناسی علم استثناءات

۳ مطلب در مرداد ۱۳۹۴ ثبت شده است

مسعود جبلی فروشانی


انکسار نور در چشممنظور از انکسار در واقع مسیری است که شعاع‏های نورانی از روی اشیای موجود در میدان بینایی ما تا تشکیل تصویر واضحی در داخل چشم‏ها طی می‏کنند. سیستم بینایی چشم ما بعد از دریافت نور و پردازش شعاعهای نورانی بصورت امواج الکتریکی و سپس ارسال آن بسمت مغز، منجر به همان چیزی می‏شود که ما به دیدن تعبیر می‏کنیم.
● عوامل مؤثر در انکسار نور و نمره چشم
شکل قرنیهT قدرت عدسی چشم و اندازه چشم عواملی هستند که مسئول واضح بودن تصاویر اشیا بر روی شبکیه می‏باشند. برای اینکه فردی بدون عینک بتواند بینایی کاملی داشته باشد لازم است تمامی این اجزا در تناسب با یکدیگر باشند. در غیر اینصورت عیوب انکساری شامل نزدیک بینی ،دوربینی هیپروپی آستیگماتیسم و پیرچشمی ایجاد می‏شود.
عیوب انکساری با واحدی بنام دیوپتر اندازه‏گیری می‏شود. دیوپتر نشان‏دهنده میزان نمره عینک شماست. هرچه میزان دوربینی یا نزدیک‏ بینی بیشتر باشدT نسخه عینک شما نمره بالاتری دارد.
● دید ۱۰/۱۰ به چه معناست؟
دید بیماران با تابلویی شامل اندازه های مختلف حرف E در جهات مختلف اندازه‏ گیری می‏شود. دید طبیعی دید ۱۰/۱۰ است. یعنی چنین فردی در فاصله ۶ متری ردیف ۱۰/۱۰ را می بینید. دید ۱۰/۵ بدین معناست که فرد حداکثر این ردیف را از فاصله ۶ متری می بینید در حالیکه یک فرد طبیعی این ردیف را در فاصله ۱۲ متری می بینید. بعبارت دیگر فردی با دید۱۰/۵ نصف یک فرد طبیعی دید دارد.
● نمره عینک
نمره عینک با ۳ عدد مشخص می‏شود: برای مثال شماره۱۸۰* ۵/۱ - ۵- نمره یک عینک است. عدد اول نشاندهنده میزان دوربینی یا نزدیک بینی است. علامت جلویی آن نشاندهنده نزدیک بینی علامت منفی) یا دوربینی (علامت مثبت) است. عدد دوم (۵۰/۱) نشاندهنده میزان آستیگماتیسم شماست. این عدد ممکن است با علامت مثبت یا منفی نوشته شود. عدد سوم (۱۸۰) محور آستیگماتیسم را نشان می‏دهد. برای مثال ۱۸۰ نشاندهنده افقی بودن محور آستیگماتیسم است. بنابراین شماره۱۸۰* ۵/۱ - ۵- بدین معناست که بیمار نزدیک بینی متوسط و آستیگماتیسم متوسط در محور افقی دارد.
مسعود جبلی فروشانی

تمام عناصری که در طبیعت وجود دارند‌، از ریز ساختارهایی تشکیل شده‌اند که به آن‌ها اتم می‌گویند. اتم‌های متفاوت موجود در یک عنصر را در اصطلاج علمی «ایزوتوپ» می‌نامند. برای کربن‌ها سه ایزوتوپ اصلی تعریف شده که این ایزوتوپ‌های اصلی را نیز کربن می‌نامند اما برای متمایز ساختن آن‌ها از یکدیگر، شماره‌هایی مخصوص برایشان در نظر گرفته شده و بدین سان کربن-12، کربن-13 و کربن-14 نامیده می‌شوند.

مقدار این ایزوتوپ‌ها در اتم کربن متفاوت است. در هر اتم کربن، 99 درصد ایزوتوپ کربن-12 وجود داشتهو نزدیک به یک درصد نیز کربن-13 یافت می‌شود ولی مقدار کربن-14، بسیار ناچیز بوده و نقریبا یک به میلیون است. کربن-14 خاصیت رادیواکتیویته داشته و این خاصیت است که برای تخمین عمر مواد از آن استفاده می‌شود.

اتم‌های رادیواکتیو در اتم‌های ثابت بر اثر یک فرآیند ساده ریاضی فاسد می‌شوند، در این فرآیند که یک دوره خاص را در بر می‌گیرند، نیمی از اتم‌های موجود تغییر می‌کنند که به آن دوره، نیمه-عمر می‌گویند. برای مثال، اگر در سال 2000 تعداد هزار اتم با نیمه-عمر 10 سال وجود داشته باشد این مقدار در سال 2010 به 500 اتم رسیده و در سال 2020 تعداد 250 اتم از آن کاسته و در سال 2030 نیز این مقدار به 125 اتم خواهد رسید.

تغییرات به وجود آمده در این مقدار، عامل تعیین کننده‌ای برای شناخت و تخمین قدمت اشیا و اجسامی است که مدت زمانی نامعلوم از عمر آن‌ها می‌گذرد. با شمارش تعداد کربن‌های-14 موجود در یک اتم که از طریق بررسی کربن‌های تشکیل دهنده اتم به دست می‌آیند، می‌توان به این نتیجه رسید که یک شی چه عمری دارد و یا در چه زمانی مرده است. ازاینرو برای تخمین عمر باید دو عامل را به خوبی مدنظر داشت. نخست، نیمه-عمر کربن-14 بوده و دوم آنکه شی مورد نظر پیش از مرگ چه اندازه کربن-14 داشته است.

دانشمندان نیمه-عمر کربن -14 را 5 هزار و 730 سال برآورد کرده‌اند. با وجود این در اغلب موارد، عمر کربن-14 اجسام پیش از مرگ آن‌ها براساس حدس و گمان اعلام می‌شود. فرض غالب بر این است که کمیت کربن-14 در هریک از اجسام زنده مقدار ثابتی در نظر گرفته شود. با احتساب این فرضیه می‌توان به این نتیجه رسید، آنچه را که امروز می‌خوانیم، همان چیزهایی هستند که چندین سال پیش بوده‌اند. بنابراین باید گفت فسیل‌هایی که امروزه به دست می‌آیند در زمان حیات خود از همان مقدار کربن-14 برخوردار بوده‌اند که ارگانیزم‌های زنده امروزی برخوردار هستند.

حقیقت این موضوع که کربن-14، نیمه-عمری 5 هزار و 530 ساله دارد به باستان‌شناسان کمک می‌کند تا عمر اشیا را به راحتی تخمین بزنند. قدمت حاصل شده از بررسی نمونه‌های کربنی تا حدی است که می‌توان آن‌ها را تا 50 هزار سال تخمین زد.

اما در تخمین عمر اجسام به جز کربن، از ایزوتوپ‌های دیگری همچون پتاسیم یا اورانیوم نیز استفاده می‌شود. این ایزوتوپ‌ها نیمه-عمری به مراتب طولانی‌تر داشته و برای تعیین رویدادهای زمین شناختی بسیار قدیمی که باید عمری چند میلیون یا چند میلیارد ساله را برای آن‌ها در نظر گرفت، به کار می‌روند.

مسعود جبلی فروشانی