رده بندی و ساختار میکروب ها
میکرو ارگانیسم ها را تقریبا در هر جایی از کره زمین می توان یافت . باکتری ها, آرکی ها, آغازیان, قارچ ها و حتی برخی از جانوران نیز جزو میکروارگانیسم ها به حساب می آیند و می توانند بیماری زا باشند. ویروس ها هر چند بعضی مواقع به عنوان عوامل زنده در نظر گرفته نمی شود ولی در بین میکروارگانیسم ها مطالعه می شوند.
پروکاریوت ها
(مقاله پروکاریوت ها را ببینید) پروکاریوت ها موجودات زنده ای هستند که فاقد هسته ی مشخص در سلولهای خود می باشند. پروکاریوت ها تقریبا همیشه تک سلولی هستند البته بعضی از پروکاریوت ها تجمعاتی را تشکیل می دهند که در آن با هم تعاملاتی دارند. پروکاریوت ها شامل دو قلمرو اصلی جانداران یعنی باکتری ها و آرکی باکتری ها هستند.
باکتری ها
( مقاله اصلی : باکتری ها ) تقریبا همه ی باکتری ها به جز چند مورد استثنای نادر با چشم غیر مسلح غیر قابل مشاهده هستند. باکتری ها اغلب جاندارانی تک سلولی هستند و لی برخی مواقع اجتماعات سلولی پویایی تشکیل می دهند. ژنوم آن ها اغلب یک مولکول DNA حلقوی شکل هست که تنها کروموزوم باکتری است. کروموزوم های جانبی یا پلاسمید ها ممکن است در برخی از باکتری ها دیده شوند. باکتری ها مختلف می توانند با فرآیندی به نام هم یوغی قطعاتی از ماده ژنتیک خود را با هم مبادله کنند.
بیشتر باکتری ها علاوه بر غشای سلولی دارای یک دیواره ی سلول هستند که این دیواره در برخی باکتری ها از جمله باکتری های گرم منفی بسیار پیچیده بوده و باعث مقاومت باکتری به آنتی بیوتیک ها می شود. در برخی دیگر از باکتری ها در سطح خارجی سلول, پوششی گلیکوپروتئینی به نام گلیکوکالیس یا کپسول وجود دارد. علاوه بر این ها در سطح باکتری زوایدی مثل تاژک و فیمبریه نیز می تواند وجود داشته باشد. برای اطلاعات بیشتر مقاله باکتری ها و مقاله پروکاریوت ها را ببینید.
آرکی باکتری ها
آرکی ها هم مثل باکتری ها سلول های پروکاریوتی بدون هسته هستند. تا قبل از سال 1960 دانشمندان تفاوت بین آرکی ها و باکتری ها را نمی دانستند و آرکی ها هم در کنار باکتری ها در گروهی به نام monera رده بندی می شدند. تا اینکه در سال 1960 میکروبیولوژیستی به نام کارل ووئز سیستم رده بندی سه قلمرو ای را پیشنهاد داد که از سه قلمروی باکتری ها, آرکی ها و یوکاریوت ها تشکیل شده است. آرکی ها با باکتری ها تفاوت های نسبتا زیادی دارند و هم از لحاظ ژنتیک و هم از لحاظ بیوشیمیایی با آن ها متفاوت هستند برای مثال غشای باکتری ها از فسفولیپید ها با پیوند های استری تشکیل شده است در حالی که غشای آرکی ها از ایزوپرنوئید ها دارای پیوند های اتری تشکیل شده است.
آرکی ها برای اولین بار در محیط های افراطی مثل محیط های بسیار داغ یا بسیار شور یافت شدند و گمان می شد فقط در چنین محیط هایی زندگی می کنند. اما امروزه تقریبا در تمام محیط های زیستی آرکی ها شناسایی و گزارش شده اند.
یوکاریوت ها
( مقاله اصلی: یوکاریوت ها ) بیشتر موجودات زنده ای که در زمان بلوغ, با چشم غیرمسلح قابل دیدن هستند یوکاریوت هستند. ولی با این وجود یوکاریوت ها میکروارگانیسمی و میکروسکوپی نیز کم نیستند. ویژگی سلولهای یوکاریوتی را می توانید در مقاله های سلول و یوکاریوت ها مطالعه کنید. گونه هایی از یوکاریوت ها که جزو میکروارگانیسم ها قرار می گیرند عبارتند از بیشتر آغازیان ( پروتیست ها ) که یوکاریوت ها تک سلولی هستند. قارچ ها . برخی از جانوران ( انواعی از حشرات میکروسکوپی مثل مایت ها ) و برخی از گیاهان ( جلبک های میکروسکوپی ).
اهمیت میکروب ها
میکروارگانیسم ها با توجه به نقش حیاتی ای که در طبیعت بر عهده دارند برای ادامه ی حیات روی کره زمین ضروری هستند. بیشتر میکروارگانیسم ها به عنوان گند زدا ها و گند روب ها نقش داشته و در چرخه مواد مختلف مثل کربن و نیتروژن در طبیعت نقش بسزایی ایفا می کنند. همچنین برخی دیگر از میکروارگانیسم ها به شکل همزیست با سایر موجودات از جمله انسان زندگی می کنند و وجود آن ها به نوعی برای حیات هر دو موجود ( هم میکروارگانیسم و هم جاندار میزبان ) ضروری است. برای مثال در مورد انسان اگر میکروب های روده ی انسان نباشند انسان دچار انواع بیماری های از جمله بیماری های عفونی مختلف می شود.
استفاده از میکروب ها در غذا
از میکروارگانیسم ها در تهیه آبجو و مشروبات , تهیه سرکه, تهیه نان و تهیه برخی از لبنیات مثل ماست و پنیر و ... استفاده می شود. استفاده از میکروب ها در مواد غذایی این چنینی از سالیان دارز وجود داشته و انسان حتی دلیل این تغییرات در مواد غذایی را تا قبل از کشف میکروارگانیسم ها نمی دانسته است.
استفاده در تعدیل و تیمار آب
از برخی از میکروب های خاص برای ایجاد تغییراتی در آب ها استفاده می شود. برای مثال در فاضلاب های کارخانجات برای تجزیه کردن برخی از موادی که برای محیط مضر هستند از میکروب های خاصی استفاده می شود. همچنین از باکتری های خاص نفت خور برای تمیز کردن آب های آللوده به نفت استفاده می شود.
استفاده از میکروب ها در تولید انرژی
از میکروب های برای تخمیر مواد مختلف و تولید اتانول استفاده می شود. همچنین در رآکتور های زیست گاز ( بیوگاز ) برای تولید گاز متان از میکروب های استفاده می شود. دانشمندان امروزه در تلاشند از جلبک ها برای تولید سوخت مایع استفاده کنند. همچنین استفاده از باکتری ها برای تولید زباله های کشاورزی به سوخت نیز در دستور کار دانشمندان قرار دارد.
